Snel en langzaam denken met zoekmachines en generatieve AI

Welkom bij een reis door de wereld van denken, technologie en besluitvorming. We trekken de parallel met de theorie van Daniel Kahneman over snel en langzaam denken en ontdekken hoe moderne technologieën, zoals zoekmachines en generatieve AI, ons denkproces beïnvloeden.

Om de parallel te kunnen trekken een korte samenvatting van de theorie van Daniel Kahneman over snel en langzaam denken. Hij introduceerde in zijn boek “Thinking, Fast and Slow” twee systemen van denken die ons besluitvormingsproces vormgeven. Systeem 1, of snel denken, is automatisch, instinctief en moeiteloos. Het stelt ons in staat om snel beslissingen te nemen zonder er veel bij na te denken. Systeem 2, of langzaam denken, is bewuster, logischer en inspannender. Het komt in actie wanneer we meer aandacht en zorgvuldigheid nodig hebben om een probleem op te lossen of een beslissing te nemen.

Snel denken (systeem 1): de Google-reflex

Snel denken is als een reflex: het gebeurt automatisch en onbewust. Stel je voor dat je een vraag hebt. Wat doe je? Je grijpt naar je telefoon of computer en typt je vraag in een zoekmachine als Google. Binnen milliseconden verschijnen de resultaten voor je ogen. Dit is snel denken in actie. Het is efficiënt, intuïtief en stelt ons in staat om snel beslissingen te nemen.

Er schuilt een gevaar in deze snelheid. Snel denken is zeer gevoelig voor biases. De eerste paar zoekresultaten lijken misschien de waarheid, maar ze kunnen vertekend zijn plus dat je altijd eerst de gesponsorde links voor je kiezen krijgt. Zoekmachine-algoritmes zijn niet perfect en kunnen ons heel gemakkelijk in een filterbubbel houden. We zien alleen wat we willen zien.

Langzaam denken (systeem 2): de GPT reflectie

Langzaam denken is als een diepe ademhaling. Het vereist bewuste aandacht en mentale inspanning. Hier komt GPT (generatieve AI) in beeld. Stel je voor dat je een complexe vraag hebt over het optimaal inzetten van kunstmatige intelligentie. Je formuleert je vraag zorgvuldig, wacht op het gegenereerde antwoord en kan met vervolgvragen het antwoord verdiepen. Dit is langzaam denken in actie.

ChatGPT, Claude, Gemini en Copilot zijn voorbeelden van een generatieve AI, die met ons meedenkt en reflectie ondersteund. Het analyseert, redeneert en produceert tekst op basis van onze input. Het is als een gesprek met een wijze sparringpartner. Maar het kost tijd. We moeten de gegenereerde tekst evalueren, aanpassen en verfijnen waarbij we ons nog steeds bewust moeten zijn dat de algoritmes van een GPT nog steeds onzin en bevooroordeelde antwoorden kunnen verkopen.

Wanneer kiezen we welk systeem?

  • Snel denken (zoekmachines):
    • Gebruik snel denken voor snelle feiten, definities en eenvoudige vragen.
    • Wees je bewust van mogelijke biases, oppervlakkigheid en de advertenties.
    • Zoekmachines zijn handig voor dagelijkse taken en als je weinig tijd hebt. 
  • Langzaam denken (generatieve AI):
    • Gebruik langzaam denken voor diepgaande inzichten, complexe problemen en creatieve content.
    • Wees kritisch en pas de gegenereerde tekst aan voor kwaliteit (voorkom dat je biases overneemt en vraag altijd om de redenering achter het antwoord).
    • Een GPT (generatieve AI) is de virtuele partner waarmee je spart als je meer tijd hebt om ingewikkeldere, complexere zaken te bestuderen of te leren.

Conclusie

Technologieën zoals zoekmachines en generatieve AI zijn onze bondgenoten. Ze vullen elkaar aan. Snel denken helpt ons snel informatie te vinden, terwijl langzaam denken diepgang en nuance toevoegt. Laten we bewust kiezen wanneer we welk systeem toepassen. Zo navigeren we slim door de digitale wereld.

Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen om bewust om te gaan met beide systemen van denken ondersteund met een zoekmachine en GPT (generatieve AI):

1. Bewustwording en kritisch denken: Herken de momenten waarop je snel denkt en wanneer je langzaam denkt. Wees kritisch over de informatie die je via technologie verkrijgt en streef naar diepgang en nauwkeurigheid.

2. Balans vinden: Oefen in het vinden van een balans tussen snel en langzaam denken. Gebruik zoekmachines voor snelle, eenvoudige vragen en schakel over naar generatieve AI voor diepgaande en complexe problemen.

3. Evalueren en aanpassen: Neem de tijd om de informatie die je ontvangt te evalueren. Pas deze aan waar nodig om de kwaliteit en nauwkeurigheid te waarborgen.

4. Blijven leren: Blijf jezelf informeren over de mogelijkheden en beperkingen van technologieën zoals zoekmachines en generatieve AI. Dit helpt je om beter geïnformeerde beslissingen te nemen.

Dank je voor het meegaan op deze reis van denken, techniek en besluitvorming. We hopen dat je geïnspireerd bent om bewust te kiezen voor de juiste denkstrategieën en technologieën om goede besluiten met een passende snelheid te nemen. Laten we samen bouwen aan een slimmere en doordachte toekomst.

Foto van Erik Dinkgreve

Erik Dinkgreve

Erik is een liefhebber van muziek, fitnessen, wandelen, voetballen en principal adviseur van Aranea. Hij is altijd bezig met de bedoeling van het primaire proces en de bijdrage aan de klanten van een organisatie.  Erik heeft een passie voor vernieuwen en verbinden. Hij voelt zicht thuis bij de governance en besturing in complexe situaties. Waarbij hij de zaken terugbrengt naar eenvoudige en duidelijke proporties.

Download onze whitepaper - Visie Agile voor serviceorganisaties